Temat numeru: choroby mięśni
Rola kwasu β-hydroksy-β-metylomasłowego (HMB) w utrzymaniu kondycji fizycznej
prof. dr hab. Piotr Ostaszewski
lek. wet. Katarzyna Szcześniak
dr n. wet. Tomasz Sadkowski
W literaturze światowej ostatnich lat obserwuje się wzrastające zainteresowanie stosowaniem dodatków pokarmowych w żywieniu ludzi i zwierząt dla poprawienia ich kondycji fizycznej. Dodatki, dzięki którym organizm ssaka jest w stanie doprowadzić do wzrostu sprawności, szybszej regeneracji oraz lepszej wydajności, określane są mianem substancji wspomagających (ergogenicznych). Ich zadaniem jest zaopatrzenie mięśni w substraty energetyczne, zwiększenie tempa procesów metabolicznych, w których wytwarzana jest energia, oraz lepszy przyrost masy mięśniowej (29). Może to prowadzić do wzrostu mechanicznej energii podczas pracy, opóźnionego zmęczenia oraz doskonalenia koordynacji nerwowo-mięśniowej (5). Jednym z dodatków intensywnie badanych w ostatnich latach jest kwas β-hydroksy-β-metylomasłowy (HMB).
SUMMARY
The role of β-hydroxy-β-methylbutyrate (HMB) in maintaining physical condition
The leucine metabolite β-hydroxy-β-methylbutyrate (HMB) has been investigated by many researchers over the last two decades. In particular, the utility of HMB supplementation in animals has been demonstrated in numerous studies, including an evaluation of transcriptomic profile which demonstrated enhanced body weight gain, immunostimulatory effect, decreased protein breakdown, and potential use in pathological conditions such as muscular dystrophy. A critical analysis of the literature and the official statement of EFSA is also enclosed.
Key words: β-hydroxy-β-methylbutyrate (HMB), animals, overall health, protein synthesis
Jak powstaje HMB?
HMB jest produktem przemian leucyny w organizmie ssaków. Leucyna – niezbędny aminokwas, składnik białek pokarmowych – jest źródłem wytwarzania HMB w tkankach, głównie w wątrobie i mięśniach. Z ogólnej puli leucyny około 5% ulega cytozolowemu przekształceniu do HMB (26). Pozostała pula leucyny jest utleniana w mitochondriach. HMB występuje także w niewielkich ilościach w owocach cytrusowych, w niektórych gatunkach ryb, w czerwonym winie i mleku. Zarówno jednak ilość HMB powstającego w organizmie, jak i dostarczonego z pokarmem jest niewystarczająca, dlatego w pewnych sytuacjach wskazana jest suplementacja z zewnątrz.
Mechanizm działania HMB
HMB jest postrzegany jako istotny regulator przemian białkowych w organizmie. Podawanie HMB ogranicza rozpad białka mięśniowego, obserwowany w wysiłku wytrzymałościowym (14), w chorobie nowotworowej (11), w nabytym zespole niedoboru odpornościoweg...
