Zamówienia złożone w dniach 29.04 - 06.05 zostaną wysłane po 06.05. Aby zrekompensować te niedogodności, zamówienia złożone w tym terminie są objęte Majówkową Darmową Dostawą.
Choroby zakaźne
Zołzy nadal światowym problemem
prof. zw. dr hab. mgr Zdzisław Gliński
dr n. wet. Andrzej Żmuda
Ponad 750 lat minęło od pierwszego, bardzo dokładnego opisu objawów klinicznych zołzów u koni w Europie. Zwrócono wówczas uwagę na możliwość szerzenia się choroby z chorych koni na zdrowe.
Opis zołzów znajduje się w podręczniku chorób koni „De Medicina Equorum”, wydanym we Włoszech w 1251 r., autorstwa rycerza Jordanusa Rufusa – głównego lekarza koni cesarza Fryderyka II Hohenstaufa (7). W podręczniku podkreślono konieczność izolacji chorych zwierząt jako skutecznej metody ograniczenia choroby. Natomiast wcześniej, bo w IX w., w Arabii dość dokładnie objawy zołzów opisał Ibn Hali Hizam. Etiologię zakaźną choroby ustalił dopiero w 1873 r. Rivolta, a w 1888 r. Shuetz wyizolował Streptococcus equi od koni ze zropiałych węzłów chłonnych i doświadczalnie wywołał zołzy u zdrowych zwierząt (3). Pomimo zmiany militarnego i gospodarczego znaczenia koni, ta zakaźna i zaraźliwa choroba, zwłaszcza młodych koni, do lat 50. XX w. nadal stanowiła problem ekonomiczny, a jej nasilenie wzrosło po II Wojnie Światowej. W USA i Australii zołzy są wciąż jedną z najważniejszych chorób zakaźnych koni, a w Wielkiej Brytanii corocznie diagnozuje się około 600 przypadków zołzów (9). W Polsce choroba ta także występuje.
Zołzy mają charakter miejscowego ropnego zapalenia węzłów chłonnych lub często choroby uogólnionej z zapaleniem górnych dróg oddechowych i śluzowo-ropnym wypływem z nosa, gorączką, obrzękiem okolicy gardła i przetokami zajętych węzłów chłonnych (17). Łagodniejsza (atypowa) postać zołzów przebiega bez zropienia węzłów chłonnych, wśród objawów podobnych do wirusowego zapalenia górnych dróg oddechowych (10).
Etiologia
Przyczyną zołzów u koni, osłów i mułów jest β-hemolityczny, katalazoujemny paciorkowiec zołzowy Streptococcus equi subsp. equi należący do grupy C według Lancefield, tworzący w preparatach mikroskopowych pary lub łańcuszki. Jest on Gram-dodatnim tlenowcem albo względnym beztlenowcem. S. equi subsp. equi jest klonem lub wariantem, który wyewoluował ze Streptococcus equi subsp. zooepidemicus – komensala górnego odcinka dróg oddechowych koni. Str. equi subsp. zooepidemicus jest chorobotwórczy dla wielu gatunków zwierząt, a czasem wywołuje chorobę u ludzi. W rzadkich przypadkach jest on izolowany od koni z objawami klinicznymi nasuwającymi podejrzenie zołzów przy braku obecności S. equi subsp. equi. W warunkach stajni S. equi może przeżyć 6-8 tygodni, a w ropnym wycieku z nosa od tygodnia do miesiąca (15, 16). W 2°C na powierzchni drewnianej przeżywa 63 dni, w 20°C 48 dni, na pastwisku do 4 tygodni (5). S. equi jest wrażliwy na penicylinę, chloramfenikol streptomycynę, linkomycynę, sulfonamidy i powszechnie stosowane środki odkażające.